ବରଗଛ ଦୀର୍ଘଜୀବୀ ଓ ବିଶାଳକାୟ ବୃକ୍ଷ ଅଟେ । ସନାତନ ଧର୍ମ ଅନୁସାରେ ଏହା ଏକ ପୂଜନୀୟ ସ୍ଥାନ ଅଟେ । କହିବାକୁ ଗଲେ ପୁରା ଦୁନିଆରେ ବରଗଛ ମିଳିଥାଏ । କିନ୍ତୁ ଆପଣଙ୍କୁ କହିଦେଉଛୁ କି ଦୁନିଆର ସବୁଠୁ ବଡ ଓ ବିଶାଳକାୟ ବରଗଛ ଭାରତରେ ହିଁ ଅଛି । ଏହା ଏତେ ବଡ ଅଟେ କି ଏହାର ନାମ ଗିନୀଜ ବୁକ ଅଫ ୱାର୍ଲ୍ଡ ରେକର୍ଡରେ ବି ସାମିଲ ଅଛି ।
ଏହି ଗଛ ‘ଦ ଗ୍ରେଟ ବନିୟନ ଟ୍ରୀ’ (The Great Banyan Tree) ନାମରେ ବହୁତ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଅଟେ । ଆପଣଙ୍କୁ କହିଦେଉଛୁ କି ଏହି ବିଶାଳକାୟ ବରଗଛ ୨୫୦ ବର୍ଷରୁ ବି ଅଧିକ ପୁରୁଣା ଅଟେ । ଦୁନିଆର ସବୁଠୁ ବଡ ବରଗଛ ଭାରତର କଲିକତାର ଆଚାର୍ୟ ଜଗଦୀଶ ଚଂଦ୍ର ବୋସ ବଟାନିକାଲ ଗାର୍ଡେନରେ ଅଛି । ସୂଚନା ଅନୁସାରେ, ଏହି ଗଛକୁ ୧୭୮୭ରେ ଲଗା ଯାଇଥିଲା ।
ଏହି ଗଛର ମୂଳ ଓ ଶାଖା ଏତେ ଅଧିକ ଅଟେ କି ଏହା ଦ୍ଵାରା ପୁରା ଏକ ଜଙ୍ଗଲ ବସି ଯାଇଛି । ଏହାକୁ ଦେଖି ଆପଣ ପ୍ରଥମ ଥର ଅନ୍ଦାଜ ବି ଲଗାଇ ପାରିବେ ନାହିଁ କି ଏହା କେବଳ ଗୋଟିଏ ମାତ୍ର ଗଛ ଅଟେ । ଏହି ଗଛ ୧୪୫୦୦ ବର୍ଗ ମିଟର ବ୍ୟାପିଛି । ଯାହା ପାଖାପାଖି ୨୪ ମିଟର ଉଚ୍ଚ ଅଟେ । ଏହି ଗଛରେ ତିନି ହଜାରରୁ ବି ଅଧିକ ଜଟ ଅଛି, ଯାହା ବର୍ତ୍ତମାନ ମୂଳରେ ପରିଣତ ହୋଇ ଯାଇଛି ।
ଏହାର ବିଶାଳତା କାରଣରୁ ଏହି ଗଛକୁ ଦୁନିଆର ସବୁଠୁ ଚଉଡା ଗଛ ବା ‘ୱକିଂଗ ଟ୍ରୀ’ ବି କୁହାଯାଏ । ଆପଣ ଜାଣି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହେବେ କି ଏହି ଗଛରେ ୮୦ରୁ ଅଧିକ ପ୍ରଜାତିର ପକ୍ଷୀ ରହିଥାନ୍ତି । ଏହି ଗଛ ଯେତେ ବିଶାଳକାୟ ଅଟେ, ସେତିକି ହିଁ ମଝବୁତ ଅଟେ । ଏହାର ଅନ୍ଦାଜ ଆପଣ ଏହି କଥାରୁ ଲଗାଇ ପାରିବେ କି ୧୮୮୪ ଓ ୧୯୨୫ରେ କଲିକତାରେ ଆସିଥିବା ଚକ୍ରବାତୀ ବାତ୍ୟା ଏହି ଗଛର କୌଣସି ବି କ୍ଷତି କରି ପାରି ନାହିଁ ।
ଭାରତ ସରକାର ବର୍ଷ ୧୯୮୭ରେ ଏହି ବିଶାଳକାୟ ବରଗଛର ସମ୍ମାନରେ ଡାକ ଟିକେଟ ଜାରି କରିଥିଲେ । ଏହି ଗଛ ବଟାନିକାଲ ସର୍ବେ ଅଫ ଇଣ୍ଡିଆର ପ୍ରତୀକ ଚିହ୍ନ ରୂପରେ ବି ପରିଚିତ ଅଟେ । କୁହାଯାଉଛି କି ଏହି ଗଛର ଦେଖାଶୁଣା ପାଇଁ ୧୩ ଜଣ ଲୋକମାନଙ୍କ ଏକ ଟିମ ବି ଅଛି । ଏଥିରେ ବଟାନିସ୍ଟ ମାନେ ବନସ୍ପତି ବୈଜ୍ଞାନିକଙ୍କ ଠାରୁ ନେଇ ମାଳୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସାମିଲ ଅଛନ୍ତି । ଏହାର ସମୟ ସମୟରେ ଯାଞ୍ଚ ବି ହେଉଥାଏ, ଯାହା ଦ୍ଵାରା କୌଣସି କ୍ଷତି ନ ପହଞ୍ଜିବ ।
